Theo từ điển Luật học định nghĩa: “Thừa kế là sự truyền lại di sản của người đã chết cho người khác theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật” Một người chỉ có thể để lại thừa kế những tài sản thuộc quyền sở hữu hợp pháp của mình. Hay nói cách khác,người hưởng thừa kế chỉ được công nhận quyền sở hữu tài sản thừa kế với điều kiện tài sản đó thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người chết. Thông thường, sau khi nhận thừa kế, người hưởng di sản thừa kế phải thực hiện các nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.
Các hình thức dịch chuyển tài sản thừa kế (theo pháp luật hoặc theo di 1 chúc) là sự thể hiện quyền tự định đoạt tài sản của một người, đồng thời lại là biện pháp xác lập quyền sở hữu tài sản đối với người khác được pháp luật công nhận và thi hành.
Thừa kế trong tư pháp quốc tế là quan hệ thừa kế có yếu tố nước ngoài, được điều chỉnh theo các nguyên tắc và các quy phạm của tư pháp. Thừa kế trong tư pháp quốc tế nói chung, trước tiên phải là quan hệ thừa kế điều chỉnh theo pháp luật quốc gia. Pháp luật quốc gia điều chỉnh vấn đề thừa kế này trong nhiều trường hợp là bộ phận của pháp luật dân sự, trong trường hợp khác lại thuộc bộ phận của thực tiễn tư pháp.
Thừa kế trong tư pháp quốc tế phải là quan hệ thừa kế có yếu tố nước ngoài thể hiện ở:
– Chủ thể tham gia quan hệ thừa kế phải là cá nhân hoặc tổ chức nước ngoài
– Đối tượng của quan hệ thừa kế có yếu tố nước ngoài là tài sản đang hiện diện hoặc đang tồn tại và chịu sự chi phối, điều chỉnh chủ yếu của pháp luật nước sở tại
– Sự kiện pháp lí làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ thừa kế xảy ra ở nước ngoài
Xung đột pháp luật về thừa kế trong tư pháp quốc tế
2. Thừa kế theo di chúc có yếu tố nước ngoài
Thừa kế là một chế định dân sự, là tổng hợp các quy định pháp luật để điều chỉnh việc chuyển dịch tài sản của người chết cho người khác theo di chúc hoặc theo pháp luật theo một trình tự thủ tục nhất định. Kèm theo đó là những quyền và nghĩa vụ và những cách thức để bảo vệ quyền và nghĩa vụ của người được hưởng thừa kế.
Di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân, nhằm chuyển quyền sở hữu tài sản của mình cho người khác sau khi đã chết.
Từ hai định nghĩa trên, ta có thể hiểu thừa kế theo di chúc như sau: Thừa kế theo di chúc là sự chuyển dịch tài sản (chuyển dịch tài sản thừa kế) của người chế cho những người khác theo sự tự định đoạt một cách tự nguyện (bằng di chúc) của người đó khi còn sống.
Thừa kế theo di chúc có yếu tố nước ngoài là quan hệ thừa kế được nghiên cứu trọng phạm vi tư pháp quốc tế. Thừa kế có yếu tố nước ngoài cùng là một quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, như vậy: Thừa kế có yếu tố nước ngoài là một quan hệ dân sự ( theo nghĩa rộng) có ít nhất một trong các bên tham gia là cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc là các quan hệ dân sự giữa các bên tham gia là công dân, tổ chức Việt
Nam nhưng căn cứ để xác lập thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài, phát sinh ở nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài.
3. Xung đột pháp luật về thừa kế theo di chúc trong tư pháp quốc tế
Quan hệ thừa kế theo di chúc có yếu tố nước ngoài đã vượt ra khỏi sự điều chỉnh của hệ thống pháp luật của một quốc gia. Dựa trên các chế độ sở hữu không giống nhau và ảnh hưởng của sự phát triển kinh thế, văn hóa, xã hội, phong tục, tập quán, tôn giáo,.. của mỗi nước, cho nên việc thừa kế có yếu tố nước ngoài có cách giải quyết khác nhau thể hiện ngay trong việc xác định nguyên tắc hưởng thửa kế và cơ chế hưởng. Về thừa kế theo di chúc, các nước có những quy định về định danh tài sản, tính hợp pháp của di chúc,.. là khác nhau.
Chẳng hạn như hình thức di chúc, pháp luật của đa số các nước quy định phải được thể hiện bằng hình thức viết và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận mới hợp lệ, nhưng pháp luật của một số nước quy định di chúc phải do chính người để lại di sản trực tiếp viết mà không cần phải có sự xác nhận của cơ quan nào,.. Như vậy, do có sự khác nhau giữa pháp luật giữa các quốc gia, cho nên đã dẫn đên xung đột pháp luật trong việc giải quyết quan hệ thừa kế theo di chúc có yếu tố nước ngoài.
Trên đây là tư vấn của luatthanhmai về chủ đề Xung đột pháp luật về thừa kế trong tư pháp quốc tế. Nếu có thắc mắc hay vấn đề cần được tư vấn vui lòng liên hệ email: luathanhmai@gmail.com để được luật sư tư vấn hỗ trợ miễn phí.
